Geleneksel Çin Tıbbı’na göre bedende Qi(Çi) adı verilen hayat enerjisi meridyen adı verilen kanallarla vücutta dolaşmaktadır. Bu enerji kişinin kendine ait bir kaynağın yanı sıra nefes ile alınan oksijen ve yenen yiyeceklerle beslenir. Enerji düzgün akarsa beden sistemi düzgün çalışır. Bu sistemlerde enerji blokaya uğrarsa, düzgün ilerleyemezse, durağanlaşırsa sistem bozulur ve hastalıklar ortaya çıkar. Meridyen adı verilen kanallarda tanımlanmış özel noktalara iğneler batırılarak enerjinin düzgün akmasının sağlanması tedavinin temelini oluşturur.

Modern tıp bakış açısıyla değerlendirildiğinde akupunktur noktalarının kan damarları ve sinir sonlanmalarından zengin noktalar olduğu ve bu noktalara iğne ile yapılan uyarım sonucu sinir iletiminin ve kan akımının düzenlendiği, bu şekilde bedenin kendini iyileştirme mekanizmasının desteklendiği şeklinde açıklama yapılmaktadır.

Akupunktur uygulaması tek kullanımlık steril çelik iğnelerle yapılır. Hastanın ve hastalığın özelliğine göre tanımlanmış noktalara önerilen kombinasyonlarda iğneler batırılarak 20 dakika beklenir. Tedavi vücudun hem ön hem de arka yüzünden yapılmalıdır. Yani sırt üstü yapılan tedavide hasta 20 dakika bekledikten sonra yüz üstü çevrilerek yine uygun kombinasyonda iğnelenmeli ve 20 dakika daha yatırılmalıdır.

Seansların haftada 2 yapılması önerilmektedir. Akupunktur tedavisinin etkili veya etkisiz olup olmadığının belirlenmesi için en az 4-6 seans tedavi yapılmalıdır. Örneğin 6 seans sonunda hastada hiçbir düzelme yoksa teşhis veya tedavinin uygunluğu tekrar değerlendirilmelidir. Toplam seans sayısı ise hastanın belirtilerinin kontrol altına alınması takip edilerek belirlenir. Bazı hastalar 8-10 seansta iyileşirken bazı hastalara 20 seansa kadar tedavi uzatılabilmektedir.

Akupunktur sadece vücuda değil kulağa, saç derisine gibi mikrosistem denen vücudun tüm doku ve organlarının temsil edildiği bölgelere de yapılabilir. Genellikle vücut ve kulak akupunkturu birlikte yapılması tercih edilir. Bu uygulama ile tedavi etkinliği arttırılır. Ayrıca elektroakupunktur denen yöntemle vücuda batırılan iğnelere konan küçük elektrodlarla alçak frekanslı düşük yoğunluklu elektriksel akım uygulanarak tedavi etkinliği arttırılabilir.

Akupunktur kas iskelet sisteminin hemen hemen tüm ağrılı durumlarında kullanılabilir. Kireçlenmeler, bel, sırt, boyun ağrıları, omuz ağrıları ve kas sıkışmaları örnek olarak verilebilir.  Akupunktur ile sağlanan sakinleşme ve antidepresan etki hastaların uykularının ve ruh durumlarının düzelmesine yardımcı olur. Bu etkiler sayesinde akupunktur örneğin sınav döneminde yaşanan gerginlik, endişe, huzursuzluk durumlarında son derece başarılı olarak kullanılmaktadır.

Akupunktur ile bağışıklık sistemi desteklenir. Bu sayede enfeksiyon hastalıklarından korunma mümkün olabildiği gibi akupunktur bağışıklık sisteminde yaptığı düzenleme ile iltihaplı romatizmal hastalıklarda da kullanılabilir.

Akupunkturun özellikle hormonal hastalıklarda etkili olduğu bilinmektedir. Bu hastalıklar; ağrılı adet durumları ve adet düzensizlikleri,  infertilite, polikistikoversendromu olarak sıralanabilir. Pek çok infertilite ve tüp bebek merkezi tüp bebek öncesi akupunkturu önermekte ve kullanmaktadır. Polikistikoversendromunda sadece adetlerin düzene girmesi değil akupunktur ile aknelerin giderilmesi, saç dökülmesinin azaltılması, kan lipid oranlarının düzenlenmesin sağlandığına ait yayınlar bulunmaktadır.

Akupunktur ayrıca irritabl barsak sendromu gibi iç organların disfonksiyonel hastalıklarında da etkili bir şekilde kullanılabilmektedir.  Barsak gıda duyarlılığının saptanarak diyet düzenlenmesi yapılması ve düzenli akupunktur seansları ile tedavi sağlanabilmektedir.

Akupunkturun bir diğer başarılı olduğu hastalık grubu her tip migren ve baş ağrısıdır. Literatürde bu konu ile ilgili pek çok çalışma olup iyi bir değerlendirme ile ek faktörlerin giderilmesi ve düzenli akupunktur seansları hastalara ciddi faydalar sağlayabilmektedir.

Her türlü nöropatik durum; sinir sıkışması (karpal tünel sendromu gibi), trigeminal nevralji, diabetiknöropatiler, huzursuz bacak sendromu, vertigo akupunkturun tedavi alanı içindedir.
Akupunktur aynı zamanda bağımlılık hastalarında da kullanılabilir. Bu amaçla kilo verme ve sigara alışkanlığından kurtulma hastaları akupunkturdan faydalanabilirler.

Akupunktur organ yetmezliklerinde, genetik hastalıklarda, akut apandisit gibi ameliyat gerektiren durumlarda, yapısal deformitelerde etkili olamamaktadır.

Gebelik kusmalarında uygun noktalara dikkatli uygulama ile çok başarılı sonuçlar alınmakla beraber gebelerde ve epilepsi hastalarında nokta seçiminde çok dikkatli olunmalıdır.

Dikkatli uygulamada herhangi bir yan etkisi olmayan akupunktur güvenli, kolay, etkili bir tedavi olarak önerilen bir tedavi şeklidir.

Sağlıkla kalmanız dileğiyle.

Prof. Dr. Füsun Şahin

The post Akupunktur tedavisi hakkında first appeared on Denizli Haber Denizli Güncel.

“Stenozantenovaginit” olarak da adlandırılan tetik parmak özellikle tekrarlayan el hareketi yapan müzisyenler, diş hekimleri, el işçilerinde, şeker hastalarında, gut, romatoidartrit gibi iltihaplı eklem hastalığı olanlarda sık görülür.  Kadınlarda daha sıktır ve en çok 40-60 yaşlarında ortaya çıkar.

El parmaklarımızı hareket ettiren kaslar uzun tendon denen kirişlerle kemiklere tutunurlar. Bu kirişlerin etrafı kaygan bir kılıf ile sarılıdır. Bu kaygan kılıf sayesinde kirişler hareket ederler. Aşırı kullanmaya, iltihaplı romatizmal hastalıklara bağlı kılıftaki kalınlaşma içerideki kirişin kolay kaymasını önler ve takılma olur. Şeker hastalığı, hipotiroidi, börek yetmezliği gibi hormonal ve metabolik bozukluklarda da kılıfta veya kirişte biriken bazı maddeler kalınlaşmaya neden olur. Kalınlaşan kılıf içinde rahat kayma hareketi yapamayan kiriş takılır.

Hastalar parmak veya parmaklarını hareket ettirmek istediklerinde kilitlendiğinden, açmaya çalıştıklarında “tık” diye bir atlama sesi duyduklarından, bu sırada da ağrı olmasından yakınırlar. Sabahları parmaklar daha da sert olur. Elin iç tarafında, parmakların avuç içine yakın bölgelerinde ağrılı şişlik farkedilebilir.

Tetik parmak ilk aşamada cerrahi olmayan yöntemlerle tedavi edilir. Ağrı harekete bağlı olduğu için ağızdan ağrı kesiciler kullanılabilir ama etkileri sınırlıdır. Kiriş ve kılıftaki ödemi azaltmak için kısa süreli hareketi kısıtlayıcı atel denilen cihazlar kullanılabilir. Fizik tedavi uygulamaları da kılır ve kirişteki ödemi azaltarak etkili olabilmektedir.

Kalınlaşmış bölgeye yapılacak kortizon enjeksiyonları büyük oranda faydalı olmaktadır. Kortizon enjeksiyonunu takiben kirişi korumak amacıyla ilk 24 saat hareket kısıtlamak, sonrasında kirişin kaymasını sağlayacak hareketler yaptırmak uygundur. Kirişi kaydıracak hareketler önerilmekle beraber zorlu kavrama hareketlerine engel olunmalıdır.

Tüm bunlardan faydalanmayan hastalara cerrahi tedavi önerilir.

Tetik parmağı olan kişiler zorlu ince parmak hareketlerinden kaçınmalıdır. Özellikle akıllı telefon kullanımı ile başparmak kirişinde kalınlaşmalar gösterilmiş olup bu açıdan uzun akıllı telefon kullanımlarından kaçınmalıdır. Geceleri parmakları sabit tutmak, gün içinde yumuşak toplarla parmak hareketleri yapmak önerilebilir. Ardışık sıcak soğuk banyoları da hastaları rahatlatabilir. Şeker hastalarında çok sık görüldüğü için hastaların kan şekeri kontrolüne önem vermeleri, hastalığın başlaması durumunda bir fizik tedavi ve rehabilitasyon veya ortopedi uzmanına başvurmaları önerilir.

Sağlıkla kalmanız dileğiyle.

The post Tetik parmak nedir nasıl tedavi edilir? first appeared on Denizli Haber Denizli Güncel.

Hepsi normal! Hepimiz aynı şekilde düşünüyor ve davranıyoruz. Özellikle fazla kilomuz varsa veya pek çok ilaç kullanmak zorunda olduğumuz kronik bir hastalığımız varsa artık bunlardan kurtulmak isteriz. Tüm bunları değiştirmek aslında yaşam şeklimizi, hayata bakışımızı, davranışımızı değiştirmekten geçiyor. Bir kişinin davranışlarını değiştirmesi için 21 gün aynı davranışı yapması gerektiği söylenirdi. Oysa son yapılan çalışmalar gerçekten davranış değişikliği için 66 gün bilerek ve isteyerek davranışa tutunması ve yapması gerekiyor. Sonra artık kişi bunu doğal olarak hayatına katıyor. O halde bilelim ki her ne yapacaksak bu davranışın peşinden bilinçle en az 2 ay gitmemiz, yapmamız gerekiyor.

Peki sağlıklı olmak için aklımıza gelenler neler diye bakarsak en fazla istenenler, kilo vermek, düzenli, egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek. Farkındaysanız bunların hepsi birbiri ile ilişkili.

Sağlıklı beslenmek için hangi davranışları değiştirmeliyiz? Öncelikle karbonhidratlı ve şekerli gıdalardan vazgeçmeliyiz. Her türlü ekmek, hamur işi, pilav, makarna, ekmek ve tabii ki sütlü ve hamurlu tatlıları hayatımızdan çıkarmalıyız. Karbonhidratlı gıdalar barsak mikrobial yapımızı bozar, aşırı insülin salgılatarak yağ depolanmasına neden olur. Bu iki faktör şeker hastalığına, damar sertliğine, tansiyon yüksekliğine neden olur. Tabii ki en kötüsü kilo alımına sebep olur.

Sağlıklı beslenmede hayatımızdan çıkarmamız gereken bir diğer gıda paketli ürünlerdir. Her türlü endüstriyel, paketli üründeki koruyucu kimyasallar ve nitratlar son derece zararlı kimyasal maddelerdir. Vücutta birikir, enerji metabolizmasını bozarak tüm sistemi zamanla bozar.

Sağlıklı beslenme için trans yağlardan da kaçınılması gerekir. Zeytinyağı ve tereyağı bu açıdan en güvenilir yağlardır. Bu yağları kullanırken ve tüketirken ışıktan ve yüksek ısıdan korunması çok önemlidir.

Sağlıklı protein kaynaklarına ulaşmak da önemlidir. Yumurta, köy tavuğu, küçükbaş hayvandan elde edilen kırmızı etler, deniz balıkları tercih edilmelidir. Yöresel olarak çok uygun bir şehirde yaşadığımız için sanırım sağlıklı protein kaynaklarına ulaşılması kolay olmaktadır.

Soframızda her türlü sebzeye ve otlara yer vermeliyiz. Her soframızda en az dört renk olmalı. Örneğin roka, havuç, mor lahana, kırmızı biber gibi. Ancak sebzeleri mevsimine uygun tüketmek önemlidir. Meyveler için de aynı şey geçerlidir. Özellikle meyvenin rengi ne kadar koyu renkse vücuda sağladığı fayda daha fazla olmaktadır. Ancak meyvelerde çok yoğun früktoz denilen bir şeker bulunmaktadır. Bu nedenle meyveler özellikle kilo vermek isteyen kişilerde sınırlandırılmalı, 2 porsiyonu geçmemelidir.  Meyve tüketimi gece saatlerinde değil sabah saatlerinde olmalıdır.

Kuru yemişler besin değeri yüksek gıdalardır ancak bunların da özellikle kabuklu alınması, yenileceği zaman kırılması, kavrulmuş olanların tercih edilmemesi gerekiyor. Kuru meyveler ise saklama koşullarının iyi olduğundan eminsek yenmeli, çünkü uygun saklanma koşullarında saklanmayan kuru meyvelerde üreyen zararlı maddeler son derece zararlıdır.

Baharatlar ise yine iyi kaynaktan temin edilerek bolca tüketilmeli. Özellikle, zerdeçal, karabiber, acı pul biber, sumak, karanfil gibi baharatlar son derece faydalıdır. Örneğin çeyrek çay kaşığı sumak günlük antioksidan ihtiyacımızı tamamlamaktadır.

Yemek saatleri de oldukça önemlidir. Akşam saat 19’dan sonra her türlü yemek geceleri yükselen faydalı hormonların yükselmesine engel olur bu sebeple gün içinde son öğünümüz en geç 19’da olmalı, sonrasında çiğneme faaliyeti bile yapılmamalıdır. Sadece şekersiz çay ve bitki çayları tüketilebilir. Yemek araları en az dört saat olmalıdır. Sık beslenme hem mide barsak şikayetlerine hem de kilo alınmasına neden olur.

Egzersize gelince en önemli konu kişinin sevdiği egzersizi yapmasıdır. Devamlılık için bu şarttır. En kolay egzersiz herkesin de sevdiği yürüyüştür. Yürürken şarkı söyleyemeyecek kadar nefes nefese kalmalı, haftada 150 dakikaya ulaşılmalıdır. Bu 150 dakika istenildiği kadar bölünebilir. Yürüyüşün yanı sıra pilates, yoga, yüzme, dans gibi sporlar da faydalı etkileri son derece fazla sporlardır.

Sağlıklı beslenme ve egzersiz kurallarına uyulduğu takdirde kilo da verilebileceği muhakkaktır. Ancak sağlıklı yaşam için eklemek istediğim son şey doğru nefes almaktır. Gün içinde pek çok kişi yüzeysel nefes alır. Sonuçta akciğer kapasitesi azalır, dokular yeterli oksijenlenmediği için hücre yenilenmesi ve atıkların temizlenmesi zorlaşır. Bu nedenle günde hiç olmazsa beş dakika derin nefes alınması, bu sırada sadece nefese odaklanarak sakinleşmeye de çalışmak sağlığın korunması için çok basit ama çok önemli bir davranıştır.

Yeni yıl herkese iyilikler, huzur, sağlık getirsin. Bunun için bahsettiğim bu küçük önerilerle hayatına yeni sayfa açmak isteyenlere küçük bir ışık olabilmişsem ne mutlu bana.

Sağlıkla kalmanız dileğiyle.

The post 2021’de daha sağlıklı olmak için neler yapabiliriz? first appeared on Denizli Haber Denizli Güncel.

Baş ve gövde arasında bulunan boyun bölgesi bu iki bölgeyi birbirine bağlar. Boyun omurları arasından beyne giden damarlar, omurilik ve omurilikten çıkan sinirler geçerler. Boyun etrafındaki kaslar, bağlar ve eklemler vücudumuzun uzaysal konumunu ayarlayan çok miktarda alıcılar içerir. Dolayısıyla boyuna ait problemlerde kollara yayılan ağrı, denge bozukluğu, baş dönmesi gibi yakınmalar görülebilmektedir.

Boyun ağrılarının önemli bir kısmını kas ağrıları oluşturur. Boyunla ilişkili kas grupları başın hareketini sağlayan kaslar, omuz boyun arasında yerleşen kaslar ve kürek kemiği ile ilişkili kaslar olarak sıralanabilir. Boyunla ilişkili tüm bu bölgelerde gelişen kas spazmları ağrı olarak karşımıza çıkar. Bazı yumuşak doku romatizmalarında boyun bölgesi en fazla tutulan yerdir. Bölgesel kas romatizması olan “myofasial ağrı sendromunda” kas içindeki kasılma sonucu ortaya çıkan kan dolaşımının bozuk olduğu alanlar ciddi ağrı sebebi olmaktadır. “Tetik nokta” olarak adlandırılan bu noktalardan kasın yerleşimine göre ağrı yayılımı sık görülmektedir. Tüm bu bahsedilen bölgesel ağrılar boyun fıtığı ile karışmaktadır ve ayrımının iyi yapılması gerekir.

Boyun fıtığı varlığına dair en fazla görülen bulgulardan biri kola yayılan ağrıdır. Genellikle ağrı tek kola yayılır. Dirseğe veya ele kadar yayılabilir. Ağrı ile beraber uyuşma, karıncalanma de eklenebilir. Hastalarda gece ağrısı olabilir. Hasta başını uygun bir postüre getirerek uyuyabildiğini söyler. Öksürme ve ıkınma gibi basınç artışı tapan durumlarda boyun ve koldaki ağrı artar. Bazı hastalar ellerini başına koyarak rahat ettiğini söyler. Çünkü bu postür boyundan çıkan sinirin kökünün genişlemesini sağlayarak hastaya rahatlık verir.

Boyundaki ağrı künt ve yanıcı karakterde olabilir. Hasta hem başını öne eğdiğinde hem de yukarıya baktığında ağrının arttığını fark eder. Boyunun bazı postürlerinde kola yayılan ağrı artar. Ellerde beceri kaybı ve elini aldığını düşürme gibi şikayetler bildirebilir.

Boyun ve kol ağrısı ile gelen hastalarda olası ağrı kaynakları, boyun, boyundan çıkan sinirler, boyun ile ilişkili kaslar, kürek kemiği etrafı kaslar ve omuz problemleri olabilir. Hekim tüm bu bölgeleri gözeterek muayene eder ve ağrı kaynağı hakkında bilgi edinebilir. Yapılan iyi bir sinir muayenesi ile etkilenen sinir kökü hakkında fikir sahibi olunabilir.

Yardımcı tanı yöntemi olarak direkt grafiler, MR ve EMG yapılabilir. Direkt grafide boyun eğriliğinin tersine dönmesi durumunda o segmentte veya bir alt veya üst segmentte fıtık olabileceği akla gelebilir. Boyun düzleşmesinin boyun fıtığı ile ilişkilendirilmiş bir belirti olduğuna dair net veriler yoktur. MR tetkiki fıtıklaşmayı en iyi gösteren yöntemdir. Ancak unutulmamalıdır ki boyun ağrısı olmayan kişilerde de MR çekildiğinde fıtık görüntüsü elde edilebilir. Doğru olan muayene bulguları ile MR görüntüsünün örtüşmesidir. EMG tetkikinde sinir kökünün çıktığı bölgede bir sıkışma olup olmadığı ve bunun ne kadar ağır bir sıkışma olduğu hakkında bilgi toplanabilir.

Her boyun fıtığı ameliyat mı olmalıdır? Böyle bir zorunluluk yoktur. Ancak sıkışan sinir kökünün beslediği kasta kısmi felç oluşmuşsa mümkün olduğunca hızlı ameliyat edilmesi ve sıkışıklığın kaldırılması gerekir. Bu nedenle boyun ağrılı bir hastanın nörolojik muayenesinin büyük bir dikkatle yapılması esastır.

Ameliyat gerekliliği yoksa ödem giderici tedaviler ile sinir üzerine baskının azaltılması, kas gerginliğinin giderilmesi gerekir. İlaçlardan faydalanılabileceği gibi, fizik tedavi yöntemleri, akupunktur, elektroakupunktur, nöralterapi, proloterapi gibi yöntemler kullanılabilir. Kola yayılan ağrı varlığında kısa süreli boyun korseleri önerilebilir. Ağrı kontrol altına alınır alınmaz boyun etrafı kaslarını güçlendirici egzersizler, germe egzersizleri hızla hastaya başlanmalıdır. Böylece doğal bir korse oluşturulabilir. Bir diğer aşama da hastanın çalışırken uygun postürü koruyarak çalışmasıdır. Boynuna yük bindirecek hareketlerden sakınmalıdır. Örneğin; uzun süreler öne veya yukarıya bakarak sabit çalışmak, kulakla omuz arasına telefon sıkıştırıp uzun süreler konuşmak, ağır kaldırmak, uzun süreler bilgisayar/tablet/telefon oyunu veya çalışması yapmak gibi.

Sağlıkla kalmanız dileğiyle.

Prof. Dr. Füsun Şahin 

Soru ve görüşleriniz için;

fsnsahin@hotmail.com 

0533 503 40 13 

The post Boyun fıtığı olup olmadığımı nasıl anlarım? first appeared on Denizli Haber Denizli Güncel.

Aerobik egzersizler büyük kas gruplarının çalıştığı, solunum ve kalp atım sayısının arttığı egzersizlerdir. Yürüme, koşma, bisiklet, yüzme, dans, zumba aerobik egzersiz grubunda geçen egzersizlerdir. Bu egzersizlerin haftada 150 dakika yapılması, kalp, tansiyon, akciğer hastalığı gibi engel bir durum yoksa nefes nefese kalarak yapılması önerilen egzersizlerdir. Örneğin yürüyüş yaparken yanınızdaki kişi ile zorlukla konuşmanız lazım veya şarkı söyleyemeyecek kadar nefes nefese kalmalısınız. Haftada yapılması gereken 150 dakikayı istediğiniz gibi bölebilirsiniz. Yani örneğin 30 dakika 5 gün, 50 dakika 3 gün, günlük 50 dakikanın gün içinde 20-30 dakika bölünmesi gibi. Aerobik egzersizler vücut dayanıklılığını arttırır, kalp akciğer kapasitesini geliştirir, endorfin denen mutluluk hormonunun salgılanmasına neden olur. Yarattığı etkiler ile her türlü ağrının kontrolünde etkili egzersizlerdir. Ancak bu etkilerin ortaya çıkması için en az 8 hafta düzenli yapılması gerekir.

Bir diğer egzersiz tipi germe egzersizleridir. Vücudun ağrılı tablolarında hastalar istemeden kendilerini kasarlar veya eklem ağrısı varlığında eklem etrafındaki kaslar eklemi koruyup hareketini kısıtlamak böylece ağrıyı azaltmak için etraf kaslarda spazm ortaya çıkar. Bu burumda uzun süre kasılı kalan kasın boyu kısalır. Kasların boylarının kısalmasının bir nedeni de postür bozukluğu denilen duruş bozukluklarıdır. Kısalmış ve kasılı kalan kaslar bir süre sonra kendileri ağrı kaynağı olmaya başlarlar. Yani bir ağrı-kas spazmı-ağrı döngüsü ortaya çıkar. Bu döngüyü kırmanın yollarından biri kasların optimal yani olması gereken uzunlukta olması sağlamak ve güçlendirmektir. Germe egzersizleri özellikle omurgayı ilgilendiren ağrılarda (boyun, sırt, bel), fibromiyalji ve migren gibi kronik ağrılarda oldukça etkili egzersizlerdir. Genel sağlığı korumak, kas iskelet sistemi yaralanmalarından korunmak için sağlıklı kişilerce de egzersiz programlarına eklenmelidir. Günde bir kez uygun teknikle yapılması, gerilen kasın en az 20 saniye uzamış pozisyonda tutulması esastır. Germe egzersizleri öncesi ısınma yapılması germe sırasındaki olası yaralanmaları önlemek açısından önemlidir.

Güçlendirme egzersizleri eklemin veya omurganın daha sabit olmasını, hareketler esnasında daha dengeli hareket yapmasını sağlar. Bir anlamda korse gibi etki gösterir diyebiliriz. Güçlendirme için vücut ağırlığı veya egzersiz yaparken kullanılan ağırlıklardan faydalanmak mümkündür. Bel, kalça, diz, ayak bileği gibi yük taşıyan eklemlerinde ağrısı olan hastalarda vücut ağırlığı ile uygulama yapmak ağrıyı arttırabileceğinden egzersiz ağırlıklarının kullanılması daha uygun olabilir. Düşük ağırlıklarla başlayıp zaman içinde arttırmak esastır. Güçlendirme egzersizlerinin de aerobik egzersizler gibi endorfinleri arttırdığı, egzersiz planlarına mutlaka eklenmesi gerektiği belirtilmektedir. Sağlıklı kişiler şınav, plank, squat gibi büyük kas gruplarına vücut ağırlığı ile güçlendirme yapmaları en kolay yoldur. Vücut ağırlığı ile güçlendirme yapılacak ise az sayıda tekrarla başlanması tekrar sayısının ve yüklenmenin giderek arttırılması önerilmektedir.

Bu saydıklarımız klasik egzersiz teknikleridir. Bu tekniklerin tümünü içeren, içine fonksiyonellik katılan egzersiz planları giderek daha fazla taraftar bulmaktadır. Yüksek yoğunluklu aralıklı egzersiz, tabata bunlardan ikisidir. Bu egzersizlerin eğitimli kişilerce yaptırılması gerekmektedir.

Özetle; egzersiz yapmak ağrının giderilmesi, ağrıdan korunmak ve sağlığı devam ettirmek için şarttır. Egzersiz ile tansiyon, şeker hastalığı veya insülin direnci, kolesterol yüksekliği gibi kan lipitlerinin bozukluğu tablolarının tedavisi de mümkündür. Kişi kas gücü ve oksijenlenmesi arttığı için kendini daha iyi hisseder, daha rahat uyur, sabah daha rahat kalkar. Depresif yakınmalar, endişeler azalır.

Egzersiz planlamasında en önemli sorun kişinin veya hastanın egzersize başlaması ama devam ettirememesidir. Hastalar ağrısı geçince, sağlıklı kişiler ise hevesleri geçince egzersizi bırakmaktadır. Burada en önemli faktör hastanın ya da sağlıklı kişinin sevdiği egzersizi bulması gerektiğidir. Gördüğümüz kadarıyla hiç kimse sevmediği egzersizi devam ettirmiyor. Bir de egzersizin ulaşılabilirliğinin rahat olması gerekiyor. Yapılan çalışmalarda bir hareket paterninin hayata yerleşmesi, alışkanlık haline gelmesi için bunun en az 60 gün yapılması gerektiği belirtilmektedir. Yani hem alışkanlık kazanmak hem de egzersizin faydalarını vücudumuzda net olarak izleyebilmek için 8 haftaya ihtiyacımız var. Hadi bir gayret diyelim, sonuç çok güzel olacak.

Sağlıkla kalmanız dileğiyle.

Prof. Dr. Füsun Şahin 

Soru ve görüşleriniz için;

fsnsahin@hotmail.com 

0533 503 40 13 

The post Nasıl egzersiz yapalım? first appeared on Denizli Haber Denizli Güncel.

Bugün sizlerle paylaşmak istediğim konu; kanda şeker düzeyinin henüz artmadığı, yani şeker hastalığı tanısının konulmadığı ama her şeyin başladığı dönem olan “insülin direnci” ile karakterize dönem, bu dönemin nedenleri ve nasıl baş edileceği.

Önce insülini tanıyalım. İnsülin pankreasımızdan salınan ve kandaki şeker düzeyini azaltmakla görevli bir hormon. Bir şeyler yediğimizde, özellikle de karbonhidratlı gıdalar yediğimizde kanda şeker oranımız yükseliyor, bunu normale döndürmek için hemen insülinimiz yükseliyor, şekeri hücreye sokuyor. Eğer ihtiyacımızdan fazla şeker var ve hücreye sokulamazsa da şekerin yağ olarak depolanmasını sağlıyor. Yediğimiz üründe şekeri hızla ve aşırı yükselten (glisemik yükü yüksek) gıda almışsak insülin de aynı oranda fazla artıyor. Yalnız; eğer hücrelerimiz şekere doymuşsa insülinin şekeri içeriye sokmaması için hücre duvarlarındaki insülin geçiş bölgelerinde şeker girişini engelleyecek engeller koyuyor. Amacı daha fazla şekerin hücreye girmesini önlemek, kendini korumaya çalışıyor. Ama insülinin görevi kandaki şekeri azaltmak olduğundan pankreastan daha fazla insülin salgılanmaya başlanıyor ve ortamdaki şeker bu fazla insülin sayesinde yine hücrelere sokuluyor. İşte bu safha “insülin direnci” safhası. Bu dönemde ölçtüğümüzde kan şekeri normal ama insülin düzeyi yüksek.

“İyi işte ne güzel kan şekerimiz normalse ne var bunda” diyebilirsiniz. Yukarıda belirttiğimiz gibi insülin yüksek olduğunda bir yandan şekeri hücrelere sokuyor ama diğer yandan da şekerin yağ olarak depolanmasını sağlıyor. Yani kilo artışına neden oluyor. Bu kilo artışı da en çok karın organlarımızın etrafında ve göbek etrafımızda oluyor. Yağlı dokudan salgılanan yangısal (inflamatuar) maddeler ise tüm kötülüklerin anası. Damar sertliği, buna bağlı yüksek tansiyon ki bu ikisi zaten kalp, beyin, böbrek damarlarını etkilediğinde ciddi problemler ortaya çıkıyor; ayrıca karaciğer yağlanması, eklemlerde hasarlanmaya kadar pek çok sıkıntı kendini göstermeye başlıyor.

Üstelik bu insülin direnci kişinin hayatında tam bir kısır döngü yaratıyor. Kişi yüksek karbonhidratlı besleniyor, insülin birden artıyor, şekeri hemen düşürüyor, kişi kendini uykulu yorgun hissediyor, 1,5-2 saat sonra kan şekeri düştüğü için yine bir şeyler yeme ihtiyacı duyuyor. Şekerli bir şeyler yendiğinde şekeri hızla yükseltip kendini daha iyi hissettiğinden de yine şekerli gıdalara yöneliyor. Bu döngü içinde yükselen şeker yakıt olarak kullanılamadığından da yağ olarak depolanıyor. Sonuç şişmanlık.

İnsülin direncinin teşhisini evde kendiniz koyabilirsiniz. Hemen elinize bir mezura alın. Göbek deliğinizden geçecek şekilde belinizi ölçün. Kadınlarda 80 cm, erkeklerde 94 cm üzerinde ise insülin direnciniz var demektir. İnsülin direnci demek ise “metaboliksendrom” denen; yüksek tansiyon, damar sertliği, şeker hastalığı, obesiteden oluşan, ne yazık ki yaşamı tehdit eden pek çok hastalığın temeli olan klinik duruma ilk adımdır.

Ne yapmak lazım? Tabii ki bir endokrin veya dahiliye hekimi ile görüşmek, o andaki durumunuz hakkında bilgi sahibi olup tedavinizi yönetmek en doğru yol. Ben yapabileceğiniz beslenme ve yaşam değişikliği önerilerinde bulunmayı istiyorum. Bunlar genel kurallar olup hastaya özel uygulamalar elbette hekiminizle yapılmalıdır. İnsülin direncinde önerilen beslenme şeklini şöyle özetleyebiliriz:

Beyaz veya esmer şeker, früktoz şurubu gibi şekerle yapılan tüm gıdalardan uzak durun (çay şekeri, pekmez, bal, reçel, pasta, börek, sütlü, hamurlu tatlılar gibi) (Ne yazık ki dondurma da dahil!)

Kompleks karbonhidratlar denilen tahıllardan uzak durun (her türlü ekmek (beyaz, çavdarlı, tam tahıllı, siyezlivs), makarna, pilav, erişte, bulgur, irmik, yufka gibi)

Meyveyi sınırlandırın. Meyvenizi sabah yiyin ve en fazla 2 porsiyon yani dua eder gibi 2 avucunuzu açıp birleştirdiğinizde olan hacim kadar yiyin.

Bu bahsettiğim 2 maddedeki gıdalar kan şekerini hızlı yükseltip sizi yüksek insülin döngüsüne sokan, acıktıran, yeme isteği uyandıran gıdalardır.

Kilo başına 30 ml (70 kg kişi için yaklaşık 2 litre) su için.

Günde 4 fincan yeşil çay içmeye gayret edin.

Yemek aralarınız 4 saatten az olmasın. Bu 4 saat içinde çiğneme faaliyeti de yapmayın. Yediğiniz bir incir bir öğündür. İnsülini ne kadar fazla uyarırsanız seviyesini o kadar zor düşürürsünüz. Bu nedenle en çok önerilen yeme düzeni “aralıklı oruç”tur. Bu yeme düzeninde 8 saat beslenirsiniz 16 saat bir şey yemezsiniz. Ama suyunuzu, şekersiz, çay, kahve, yeşil çay, bitki çayı içebilirsiniz. İlk aşamada gündüz 8 saat bir şey yememek zor gelebilir. Arada 4. saatte bir tabak çorba veya salata veya bir avuç kuru yemiş (ceviz, badem, fındık gibi) yiyebilirsiniz. Zaten zamanla acıkmayacağınız için yemeyeceksiniz.Örneğin sabah 10’da kahvaltı yapın, öğlen 14’de hafif bir şeyler atıştırın, 18’de akşam yemeğinizi yiyin ve bitirin.

Bol sebze, ot, baharat kullanabilirsiniz. Her renkten sebze yiyin. Bilin ki yenilen sebze ve otun rengi ne kadar koyu ise o kadar faydalıdır. Örneğin dereotu, roka, sumak, zerdeçal sofranızın vazgeçilmezleri olsun.

Kaliteli zeytinyağı ve tereyağınızı kısmaya gerek yok. İçine bel, pekmez koymamak kaydıyla tahin, susam yağı birer tatlı kaşığı yiyebilirsiniz.

Yine aralarda bir tatlı kaşığı hindistan cevizi yağı koyduğunuz kahvenizi ihmal etmeyin. Unutmayın sağlıklı yağlar sizi tok tutar ve vücudunuza şeker yerine yağ kullandırmayı öğretmiş olursunuz.

Bir diğer öneri akşam 19’dan sonra meyve, kuruyemiş dahil hiçbir şey yememektir. Busaatten sonra yenen gıdalar şekerli olmasalar bile gece salgılanan kıymetli zayıflatıcı hormonlarımızın salgılanmasını engeller. Uyurken yağ yakmak işte böyle mümkün.

Son bir öneri;  tabii ki egzersiz. Haftada 150 dk. olacak şekilde egzersiz yapın. Ne seviyorsanız onu yapın. Örneğin haftanın 5 günü yarım saat yürüyün. Biraz tempolu olsun. Yürürken yanınızda biri varsa zorlukla konuşacak kadar veya şarkı söyleyemeyecek kadar tempolu olabilir (kalp akciğer sorunu olanlar lütfen hekimine danışsın).

Artık insülin direncini kırmak için ne yapmanız gerektiğini biliyorsunuz. Bu beslenme planı ve yaşam şekli ile kilonuzda ve insülin düzeylerindeki azalmayı keyifle izleyebilirsiniz artık. Kolay gelsin.

Sağlıkla kalmanız dileğiyle.

Prof. Dr. Füsun Şahin 

Soru ve görüşleriniz için;

fsnsahin@hotmail.com 

0533 503 40 13 

The post 14 Kasım Dünya Diyabet (Şeker Hastalığı) günü sebebiyle İnsülin Direnci first appeared on Denizli Haber Denizli Güncel.

Madem bel ağrıları bu kadar çok, gerçekten bel ağrıları neden oluyor?

Mesele tamamen bel arasındaki disk dediğimiz iki omur kemiği arasındaki jel gibi olan yapının dejenere olması yani eskimesi. Eskiyince ne oluyor? İçindeki life benzer yapılar kopuyor, disk içindeki sıvı içeriğini kaybediyor. Dolayısı ile diskin yüksekliği azalıyor. Diskin boyu azalınca omurların arkasındaki eklemler de bozulmaya başlıyor. Bu hasarlanma başladı mı devam edip gidiyor. Durdurmak mümkün mü? Hayır, ama yavaşlatmak mümkün.

Peki diskteki bu eskime neden oluyor? En önemli sebeplerden biri yaşlanma. Yaş ilerledikçe nasıl cildimiz kırışıyorsa aynı şekilde disklerimiz de suyunu kaybediyor ve arka eklemlerde hasarlanma oluyor. Diğer neden disklerimizi hasarlayacak hareketlerde bulunmamız. Bu hareketler bacaklar düz bir şekilde öne eğilerek çalışma, ağır kaldırma, vibrasyon yapacak cihazlarla çalışma gibi hareketlerdir.

Bir diğer sebep ise belimizi, disklerimizi korumak adına egzersiz yapmamaktır. Egzersiz ile bel, sırt ve karın kaslarını güçlü tutmak, belimizin etrafında doğal bir korse oluşturmak mümkündür. Ayrıca bacak kaslarımızı esnek ve güçlü tutmak da belimize binen yükü azaltır. Kaslarımızı güçlü ve esnek tutmak hareketlerimizdeki ahengi arttırır, bizi daha çevik yapar, bu da yaralanmalara daha az maruz kalmamızı sağlar.

Bel ağrısı olur da kilo fazlalığından bahsetmemek olur mu? Fazla kilo, eşittir, bele binen yük demektir. Yukarıda bahsettiğimiz uygun olmayan hareket yaptığımızda belimize binen yükün daha fazla olmasıdır. Ayrıca kilo demek yağlı dokudan inflamatuar denen bir anlamda dokulara zarar veren maddelerin salgılanması demektir. Yüksek kilonun hareket yeteneğini azaltmasından bahsetmiyorum bile. O halde o kilolar verilmeden bel ağrısından kurtulmanın ne kadar zor olacağı aklın bir kenarına yazılacak.

Kilo ile beraber sigaranın da bel ağrılarında son derece olumsuz bir faktör olduğunu belirtmek gerekir. Bir sigara içildiğinde en küçük kılcal damarlarımız yaklaşık 7 saat daralmış kalır. Disk yapısı zaten kanlanması az bir yapıdır. Bu kadar uzun süre oldukça azalmış kanlanma olunca otomatik olarak dejenerasyon yani hasarlanma olur, içindeki liflerin yapısı bozulduğu için kopmaya başlar ve yukarıda bahsettiğim dejenerasyon sıralaması gerçekleşir.

Sigaranın bir diğer zararı da öksürüğe neden olmasıdır. Her öksürdüğümüzde bir nevi ıkınma hareketi yaparız yani karın içi basıncımız artar. Karın içi basıncın artması ise disklere yük bindirir ve diskin içindeki çekirdeğin dışarı itilmesine neden olur, bu da bildiğimiz fıtıklaşma tablosudur.

Bel ağrısına neden olabilecek bir diğer faktör de kaslar v bağlardaki zorlanmalardır. Eğer vücudumuzun alışık olmadığı bir iş yaparsak, herhangi bir iş veya spor aktivitesi sırasında kendimizi aşırı zorlarsak kaslar ve bağlarda zorlanma meydana gelebilir. Özellikle önceden bel ağrısı geçiren kişiler zaten zeminde bir sorun olduğu için bu tip yaralanmalara daha açık olurlar. Bu yaralanmaların bir diğer önemli nedeni de bel etrafı kasların güçsüz olması ve gelen yükleri karşılayamadığı için yaralanmasıdır. Yani her şey egzersize geliyor farkındaysanız.

Bel ağrısının mekanizmasını anladığımıza göre korunmak için; kilo alınmamalı, sigara kullanmamalı, belimizi incitecek hareketlerden kaçınmalı ve düzenli egzersiz yapılmalıdır.

Sağlıkla kalmanız dileğiyle.

Prof. Dr. Füsun Şahin 

Soru ve görüşleriniz için;

fsnsahin@hotmail.com 

0533 503 40 13 

The post Belim Neden Ağrıyor? first appeared on Denizli Haber Denizli Güncel.