Kalkınma Planı

2023 yılında ekonominin nasıl olabileceğine dair elimizde en somut kanıt açıklandı. On birinci Kalkınma planı Türk ekonomisinin 2019-2023 dönemi için iktisadi hedeflerini gösteren bir belge olarak karşımızda.

On birinci kalkınma planı ilginç özelliği ise, hazırlıkları başbakan tarafından yapılan, planın uygulanması ise Cumhurbaşkanlığı rejiminde tamamlanması. 19.07.2019 tarihinde mecliste görüşülerek kabul edildi. Artık Cumhurbaşkanlığın onayı ile birlikte yürürlüğe girecektir. Planın ilk önemli özelliği Cumhuriyetimizin 100. Yılındaki hedeflerimizi gösteren en önemli belgesi. İkinci özelliği ise, Cumhurbaşkanlığı sisteminin ilk kalkınma planıdır. Kalkınma planları, devletçi ekonomi modellerinde etkin iktisat politikası aracıdır. Türkiye’nin Atatürk döneminde hemen devletçilik ilkesinin kabulünden sonra uyguladığı ilk sanayi planı, hedeflere ulaşma açısından en başarılı belgedir. 1960’dan sonra kalkınma planı uygulamasının başlaması ile birlikte daha çok temenni belgeleri olarak kaldığı söylense pek de yanlış olmaz. Planın Vaatleri Yüzüncü yılında Türkiye Cumhuriyeti için plan, sanayi temelli ihracata dayanan bir büyüme modelini önermektedir. Yani 1980’den sonra belirlenen temel iktisat politikasının sürdürülmesi esas alınmış. Plan Türkiye için yüksek gelir grubu ülkeler ile en yüksek insani gelişmişlik seviyesindeki ülkeler arasına girmesi amaçladığını söylemektedir. Bu amaçla 2023 yılında GSYH’nın 1.080 milyar dolara, kişi başına gelirin 12.484 dolara yükseltilmesi; ihracatın 226,6 milyar dolara çıkarılması; işsizlik oranının yüzde 9,9’a düşürülmesi; enflasyon oranlarının kalıcı bir biçimde düşük ve tek haneli rakamlara indirilmesi hedeflendiği olanda yer almaktadır. Hedeflerdeki Muhtemel Sapmalar Onuncu kalkınma planında 2018 yılının kişi başına gelir 15.996 ABD Dolar olarak hedeflenmiş, fakat gerçekleşmemiştir. 2019 yılı sonunda 9.000 ABD Dolarının altında olacağı tahmin edilmektedir. Bu durumda Türkiye’nin büyüme rakamlarını aşağı yönlü revize ettiğini söylemek mümkündür. Ayrıca, Türkiye’nin sermaye stoku ve sabit yatırımları yatırımlarının özel sektör ağırlıklı olarak kamunun 5 ile 6 kat fazlasını yapmayı planlamıştır. Bu hedefin gerçekleşmesinde Türkiye’nin son yıllardaki performansına bakıldığında yatırımlar özel sektör tarafından yapılsa bile, kamu sponsorluğunun artarak devam ettiği bu ortamda özel sektörün yatırımları da yeterince gerçekleşemeyebilir. Ayrıca büyüme hedefinin gerçekleşmediği durumlarda, özel sektör tüketim harcamalarında da düşüş yaşanabilir. Planda Türkiye’nin kamu politikaları ile artan sosyal harcamalarının sürdürülebilirliği de tartışılması gereken hususlardandır. Ayrıca tarım sektöründeki ve ithalata bağımlı sektörlerde meydana gelebilecek fiyat dalgalanmaları da bir risk faktörü olarak önemlidir. Küresel Ümitler Kalkınma planındaki küresel ticaretteki büyük ümitler ise, Çin tarafından ortaya konulan ‘Kuşak ve Yol Girişimi’ ile ilişkilendirilmiştir. Planda yedi farklı şekilde geçen kavram Türkiye için küresel ticarette ilk kez bir alternatif olarak kamu belgesinde yer alması yönünden önemlidir. Artık Türkiye’de bu alternatifin ciddi bir güçlü/zayıf/fırsat/tehdit analizinin yapılması gerekmektedir. Temenniler Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemin ilk ekonomi belgesi Kalkınma Planı, Türkiye’nin geleceğini demokrasi, hukuk devleti ve küresel ekonomik dengede daha ileri pozisyon edilmesi gereğini ortaya koymaktadır. Plandaki ekonomik hedeflerin tutturulması ve ekonomide katma değer üreten bir gelişmenin gerçekleşmesi bütün Türkiye’nin dileğidir.